"Sukces zmącony troską o przetwórstwo"

dr inż. Józef Zbigniew Szymański - Prezes Zarządu SITMN

artykuł z "Magazynu Hutniczego" nr 9 z 26.02.2008

Jak Pan ocenia sytuację produkcyjno-ekonomiczną branży?

- Dla branży metali nieżelaznych rok 2007 był kolejnym bardzo korzystnym okresem. Praktycznie wszystkie przedsiębiorstwa (spółki), osiągają wyniki dodatnie. "Rekordzistką" jest KGHM - Polska Miedź SA, gdzie zysk netto wyniesie blisko 4 mld złotych. Dla całej branży wynik netto przekroczy 5 mld zł. W porównaniu do danych z lat 2003-2006 występuje również wzrost produkcji w wymiarze rzeczowym oraz wartościowym. Uzyskane wyniki, to zasługa między innymi umiejętnego wykorzystania przez zarządy firm hossy cenowej na metale nieżelazne. Dla przykładu, cena miedzi katodowej w 2003 r. wynosiła 1779 USD/t, a średnia za 2007 r. wyniesie około 7000 USD/t. Odpowiednio cynk - wzrost ceny z 828 USD/t do około 3400 USD/t, ołów, wzrost ceny z 577 do około 2300 USD/t, aluminium, z 1431 do około 2700 USD/t. Są to więc bardzo korzystne uwarunkowania. Szczególnie dla przedsiębiorstw górniczo-hutniczych, jak KGHM-Polska Miedź SA, ZGH "Bolesław", czyZakłady Górnicze "Trzebionka" SA. Korzystnym akcentem 2007 r. jest lokata kapitału przez niektóre przedsiębiorstwa branży w prorynkoweinwestycje ("Orzeł Biały", ZGH "Bolesław" i inne). W wielu przedsiębiorstwach branży metali nieżelaznych prowadzono wspólnie z IMN - Gliwice czy WMN-AGH prace naukowo-badawcze. Jest to najkorzystniejsza droga do likwidacji dystansu technicznego i ekonomicznego w stosunku do krajów przodujących w dziedzinie nowoczesnej technologii produkcji. Jest to też możliwość realizowania oczekiwań rynku i uzyskiwania przez te przedsiębiorstwa konkurencyjności rynkowej. Jest to wreszcie naj korzystniejsza forma lokaty kapitału. Według danych z informacji, dyrektora IMN - Gliwice, prof. Zbigniewa Śmieszka, wskaźnik efektywności z wdrożeń prac naukowo-badawczych wynosi 2,1 zł efektów za 1 zł nakładów. Warto więc inwestować w prace naukowo-badawcze i innowacyjność. Od 2007 r. dwie kolejne spółki branży metali nieżelaznych są notowane na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Są to "Bipromet" SA Katowice oraz "Orzeł Biały" SA. Uwzględniając przytoczone dane jest powód, aby uznać rok 2007 za bardzo pomyślny dla branży metali nieżelaznych. Należy też życzyć zarządom firm metali nieżelaznych, aby rok 2008 i lata następne były równie pomyślne.

Co uznaje Pan za najważniejsze osiągnięcie, a co za niepowodzenie?

O osiągnięciach branży traktuje wypowiedź na pytanie pierwsze. Odpowiadając na kolejne pytania, należy podkreślić, że w 2007 r. istniały również niekorzystne uwarunkowania, które wpływały na obniżenie efektywności przedsiębiorstw branży metali nieżelaznych. Jednym z nich jest niska opłacalność eksportu. Powoduje to umacniający się, w stosunku do innych walut, polski złoty. Dla przykładu, kurs walutowy zł/USD w 2003 r. wynosił 3,8890, a za 9 miesięcy 2007 r. już tylko 2,849. Odpowiednio zł/euro z 4,398 do 3,826 za 9 miesięcy 2007 r. Jest to istotny i niepomyślny czynnik, zważywszy że w przychodach branży, w sprzedaży, eksport stanowi około 51 procent. Czynnikiem niekorzystnym, nie tylko dla branży metali nieżelaznych, ale również dla hutnictwa żelaza i stali oraz odlewnictwa są prawne uregulowania dotyczące importu złomu miedzi i jej stopów, jak też złomów pozostałych metali nieżelaznych. Wprowadzone na życzenie polskich "urzędników" uregulowania prawne do Traktatu Akcesyjnego UE, wybitnie utrudniają import tego cennego i korzystnego, z punktu ochrony środowiska, surowca. Polska gospodarka traci z tego tytułu setki milionów złotych. Blokowany jest import złomów metali, w tym miedzi. Natomiast nie stwarza się jakichkolwiek ograniczeń dla wywozu (eksportu). Potwierdzają to następujące dane. Przywóz (import) złomów miedzi w 2002 r. wyniósł 6000 ton/r. i w 2005 r. 6150 t/r. Natomiast wywóz (eksport) ukształtował się w 2002 r. na poziomie około 27000 ton, a w 2005 r. osiągnął już wielkość 46500 ton/r. Prawdopodobnie w 2007 r. eksport złomu metali osiągnie wielkość około 46 tys. ton. Istnieje więc pilna potrzeba aby w Polsce, w obszarze gospodarki złomami, obowiązywały zasady i procedury, stosowane przez zdecydowaną większość członków Unii Europejskiej. Reprezentując Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Metali Nieżelaznych (SITMN), wspólnie z Izbą Gospodarczą Metali Nieżelaznych i IMN - Gliwice, wystąpiliśmy do premiera RP Donalda Tuska z konkretnymi wnioskami, zmiany przyjętych przez polską stronę szkodliwych i wręcz kompromitujących zapisów w Traktacie Akcesyjnym UE. W 2007 roku niekorzystnie kształtuje się sytuacja w grupie zakładów przetwórczych miedzi i stopów miedzi (Hutmen, Dziedzice, Szopienice). Od wielu lat, nie notuje się w tych zakładach istotnych nakładów inwestycyjnych na modernizację produkcji i dostosowywanie jakości produkowanych wyrobów do potrzeb i wymogów rynku. Spada więc konkurencyjność tych zakładów na rynku krajowym i rynkach zagranicznych. Stan ten wykorzystywany jest przez zagranicznych producentów z Niemiec, Włoch, Anglii, Finlandii i Francji. Z tytułu podwyższenia kapitału w drodze kolejnej emisji akcji, do Hutmenu SA wpłynęło około 170 mln złotych. Jednak kapitału tego nie przeznaczono na rozwój i modernizację produkcji w "Hutmenie". Natomiast na wniosek właściciela, pana Romana Karkosika, podjęto decyzję o likwidacji "Hutmenu" SA. Przedsiębiorstwa o wieloletniej tradycji w dziedzinie przetwórstwa miedzi i jej stopów, odlewniczych stopów brązu i mosiądzu (głównie z surowców wtórnych), stopów łożyskowych i spoiw cynowo-ołowiowych. Zakład, który jest uznawany za "sztandarowy", dysponujący bezcennym kapitałem, jakim jest wysoko wykwalifikowana kadra inżynierów, techników i robotników ma zniknąć z mapy przetwórstwa miedzi w Polsce. Likwidacja ma polegać głównie na przenoszeniu produkcji z Hutmenu do WM Dziedzice. Zdaniem ekspertów, jest to nieprzemyślane do końca przedsięwzięcie. Spowoduje, że Polska stanie się "pustynią" dla przetwórstwa miedzi. Natomiast polski rynek zostanie zagospodarowany produktami miedzi z importu. Najbardziej może ucierpieć produkcja rur miedzianych dla budownictwa. Polska jako siódmy producent miedzi na świecie, będzie więc wyłącznie surowcowym jej eksporterem. Głębokie przetwórstwo, jak np. rury miedziane dla budownictwa, urządzeń klimatyzacyjnych, to przecież efekt w postaci wartości dodanej i dodatkowe miejsca pracy. Kontynuowanie takiej produkcji mogłoby być np. dla KGHM - Polska Miedź SA jednym z wariantów strategii na wypadek gdyby ceny miedzi spadły do poziomu poniżej 2500 USD/t. Są to sprawy niekorzystne dla branży, które głęboką troską i niepokojem napawają kadrę zrzeszoną w naszej organizacji SITMN. Sprawy, które moim zdaniem powinny być przedmiotem obrad kolejnego Forum Gospodarczego Metali Nieżelaznych planowanego na I kwartał 2008 r.

Jakie nadzieje wiąże Pan z Nowym 2008 r. i jakie widzi priorytety w działalności SITMN, którym Pan kieruje?

Rok 2007 był dla SITMN okresem umacniania organizacji i tworzenia zwartego "rodzinnego" monolitu. Jak zawsze nadrzędnym statutowym celem Stowarzyszenia jest dbałość o rozwój przedsiębiorstw oraz ochrona zawodowych i materialnych wartości zrzeszonych. Atrakcyjność praktykowanych w naszym Stowarzyszeniu form działalności powoduje wzrost zainteresowania przynależnością. W 2007 r. nastąpił wzrost liczby członków Stowarzyszenia z 1174 do 1242 - czyli o 68 osób. W pełni zrealizowano przyjęty na 2007 r. bogaty plan konferencji, narad, szkoleń i spotkań towarzyskich. Zorganizowano 5 kwartalnych konferencji naukowo-technicznych. Imprezy te cieszą się ogromnym uznaniem zarówno zrzeszonych, jak również kadry menedżerskiej przedsiębiorstw metali nieżelaznych, jak też firm współpracujących z naszą branżą. Tematyka organizowanych w 2007 r. kwartalnych konferencji dotyczyła: 163. Jubileuszu 30-lecia Koła SITMN przy Wydziale Metali Nieżelaznych AGH w Krakowie; 164. Jubileusz 40-lecia Huty Aluminium Konin-Impexmetal SA i 45-lecia Koła SITMN przy Hucie Aluminium Konin; 165. "Nowe technologie w przemyśle metali nieżelaznych" - Targi Kielce 2007 - wspólnie z IMN - Gliwice; 166. "Współpraca przemysłu metali nieżelaznych z SITMN" z Zakładami Magnezytowymi "Ropczyce" SA; 167. Jubileusz 60-lecia "Hutmenu" SA.

W ramach podpisanego 27.01.2006 r. "Porozumieniu o współpracy" pomiędzy GDMB (GESELLSCHAFT FUR BERGBAU, METALURGIE, ROHSTOFF UND UMWELTTECHNIK - Niemcy) a SITMN - Polska, wiele koleżanek i kolegów naszego Stowarzyszenia uczestniczyło w ważnych międzynarodowych konferencjach o specjalistycznej tematyce.

W marcu 2007 r. podpisano porozumienie z SIGMANOT w sprawie czasopisma "Rudy i Metale Nieżelazne". W wyniku zawartej umowy - SITMN stało się właścicielem jedynego branżowego pisma technicznego "Rudy i Metale Nieżelazne". Wspólnie z Izbą Gospodarczą Metali Nieżelaznych i IMN - Gliwice, byliśmy organizatorami IV Forum Gospodarczego z wiodącą tematyką obrad "Przemysł Metali Nieżelaznych w gospodarce europejskiej". Na tym forum zaprezentowano referaty dotyczące funkcjonowania polskiej gospodarki w ramach zintegrowanego systemu prawno-ekonomicznego Unii Europejskiej. W 2007 r. podjęto uchwałę wstąpienia SITMN do Fundacji Techniki Polskiej. Dla zwiększenia sprawności funkcjonowania Biura SITMN, podjęto uchwałę o zmianie lokalizacji z ul. Granicznej w Katowicach (Bipromet) na Gliwice IMN - ul. Sowińskiego 5. Dokonano też stosownej zmiany w Statucie SITMN.

W trosce o dobro seniorów wystąpiono z inicjatywą powołania przy SITMN Fundacji pn. "Przemysł Metali Nieżelaznych Przyjazny Swoim Seniorom". Fundacja ma funkcjonować na prawach organizacji pożytku publicznego. Zespół seniorów, pod kierunkiem kol. Rajmunda Szarego opracował stosowny Statut Fundacji. Proces prawnych formalności związanych z rejestracją Fundacji przewidziano na pierwszy kwartał 2008r. Istnienie Fundacji umocni więź naszego Stowarzyszenia z seniorami przemysłu metali nieżelaznych. Będą istniały możliwości wspomagania seniorów. W przypadkach losowych nieszczęść czy utraty zdrowia. Działalność Fundacji uznaję za jeden z ważnych priorytetów w 2008 roku i latach następnych. Za priorytetowe uznaję też zorganizowanie w 2008 roku trzech Międzynarodowych Konferencji, a mianowicie:
9-11 kwietnia we Wrocławiu "Metale towarzyszące w Przemyśle Metali Nieżelaznych" (wspólnie z IMN - Gliwice).
19-21 października - Kraków, hotel "Cracovia". "Metalurgia i Ochrona Srodowiska" (wspólnie z IM N - Gliwice).
Listopad 2008 - Wrocław, "Zastosowanie miedzi w energetyce i budownictwie" (wspólnie z Polskim Centrum Promocji Miedzi).

Ponadto opracowano obszerny plan konferencji krajowych, narad, szkoleń, spotkań towarzyskich (karczmy piwne, babskie combry) oraz imprez kulturalno-rozrywkowych, który będzie realizowany przez poszczególne koła naszego Stowarzyszenia. W strukturze organizacyjnej Stowarzyszenia, po przyjęciu w 2007 r. nowego koła przy MetalCo - Sp. z o.o. w Katowicach, funkcjonuje 20 kół. To właśnie aktywność licznych koleżanek i kolegów pracujących w poszczególnych kołach powoduje, że Stowarzyszenie nasze dobrze służy interesom zrzeszonej kadry i przedsiębiorstwom metali nieżelaznych. Mam więc okazję, aby również tą drogą złożyć serdeczne podziękowania Koleżankom i Kolegom za efektywną, społeczną pracę na rzecz stowarzyszenia i branży w 2007 r.

Istotną rolę w naszym Stowarzyszeniu odgrywa bardzo życzliwa i koleżeńska współpraca z kadrą menedżerów w ramach Klubu Menedżera. Za tak owocną współpracę w 2007 r. składam prezesom i zarządom firm szczególne wyrazy uznania i podziękowania. W naszym Stowarzyszeniu zrzeszamy wybitnych specjalistów, ekspertów, w tym naukowców z różnych obszarów nauki, szczególnie inżynierii produkcji, metalurgii, przetwórstwa metali nieżelaznych i innych.

W ramach współpracy, menedżerowie i zarządy firm, zawsze mogą liczyć na profesjonalną pomoc ze strony naszego Stowarzyszenia. Naszym jak już wspomniałem, nadrzędnym statutowym celem jest dbałość o innowacyjność i rozwój przedsiębiorstw metali nieżelaznych w Polsce. Jest to też nasz nadrzędny priorytet działalności w 2008 roku.